ทำไมคนรวยถึง (ไม่) มีความสุข

ก่อนอื่นเลย ต้องบอกว่าไม่ได้กำลังจะบอกว่าการมีเงินไม่สามารถซื้อความสุขได้นะครับ ผมคิดว่าเงินซื้อความสุขได้แน่นอน ถึงแม้ว่ามันจะไม่ได้การันตีความสุข 100% ก็ตาม ก็อย่างที่มีคนบอกครับว่า เงินซื้อความสุขไม่ได้ทุกอย่าง แต่ไม่มีเงินซื้ออะไรไม่ได้เลย

เพียงแต่จะมาวิเคราะห์ว่า ทำไมคนรวยบางคนก็ดูไม่มีความสุข ทั้ง ๆ ที่เขาก็มีเงิน ในทางกลับกัน คนรวยบางคนก็มีความสุขจริง ๆ ทั้ง ๆ ที่ก็มีเงินเหมือนกัน

ผมกำลังอินทฤษฎีอันหนึ่งที่ผมใช้ประกอบการทำงานวิจัยครับ ทฤษฎีนี้เรียกชื่อว่า “ทฤษฎีกำหนดตัวเอง” หรือ “Self Determination Theory”

จริง ๆ ทฤษฎีนี้มีทฤษฎีย่อยเยอะแยะเลยนะครับ แต่ขอยกมาอันหนึ่งคือเขาบอกว่าการที่เราจะมีแรงจูงใจภายในในการทำอะไรอย่างใดอย่างหนึ่ง เราจะต้องการ 3 สิ่งนี้ได้แก่ ความมีอิสระ ความเชี่ยวชาญ และ ความเชื่อมโยง

ผมเลยอยากนำ 3 ปัจจัยนี้มาวิเคราะห์ความสุขของคนรวยกันครับว่า ทำไมเขาถึงมีหรือไม่มีความสุข ทั้ง ๆ ที่เขามีเงิน

1. ความมีอิสระ

แน่นอนเลยครับ โดยปกติแล้วคนรวยมักจะมีอิสระมากกว่าคนจบ เพราะคนจนแทบจะไม่มีทางเลือกเลย เขาต้องทำงานหามรุ่งหามค่ำ ไม่เช่นนั้นก็จะไม่มีจะกิน ในขณะที่คนรวยโดยทั่วไป จะเลือกได้มากกว่า งานนี้ไม่อยากทำก็ไม่ต้องทำ เพราะยังไงก็มีเงินใช้ไปตลอดชีวิต

แต่ก็จะมีคนรวยบางคนที่วิ่งตามหาเงินจนอาจจะเรียกว่ากลายเป็นทาสของเงินไปเลยก็ได้ วัน ๆ ทำแต่งาน จนไม่มีเวลาดูแลร่างกาย ไม่สนใจความสัมพันธ์ในครอบครัว

ตรงนี้แหละครับที่ทำให้เขามีความสุขน้อยลง เพราะกลับกลายเป็นว่า การหาเงินมาบังคับให้เขาต้องทำงาน หยุดไม่ได้ เลิกไม่ได้ เรียกว่าติดกับ แทนที่จะมีเงินเยอะแล้วจะมีอิสระเยอะ กลับกลายเป็นว่ามีเงินเยอะ ทำให้ภาระเยอะ เพราะต้องการจะได้เงินเพิ่มไปอีก หรือกลัวสูญเสียเงินนั้นไป

2. ความเชี่ยวชาญ

โดยปกติถ้าเราทำอะไรที่เราเชี่ยวชาญ เราจะสนุก มีชีวิตชีวา เพราะว่าเราทำแล้ว เราเห็นผลลัพธ์แล้วมันน่าชื่นใจ

เช่นเดิม คนรวยก็จะได้เปรียบคนจนตรงที่เขามีโอกาสได้ฝึกปรือฝีมือให้เก่งขึ้นได้ ได้เลือกงานที่เขาถนัดมากกว่าคนจน แต่ถ้ามองในมุมของคนรวยด้วยกันแล้ว ผมคิดว่ามีคนรวยจำนวนไม่น้อยที่ต้องโดนบังคับให้ไปทำในสิ่งที่ตัวเองไม่ถนัด

ตัวอย่างที่เห็นชัดมากคือลูกเศรษฐีที่ต้องมารับช่วงธุรกิจต่อจากพ่อแม่ ผมเชื่อว่าคนรวยแบบนี้จะมีความสุข น้อยกว่าคนรวยที่สร้างตัวเองขึ้นมาจากสิ่งที่เขาถนัด เพราะนอกจากเขามีอิสระในการเลือกงานน้อย (เพราะพ่อแม่บังคับแล้ว) เขายังไม่ถนัดในสิ่งที่พ่อแม่ทำอีกด้วย

หรือคนรวยประเภทถูกหวยมา แบบนี้เขาจะไม่ได้มีความภูมิใจในตัวเองมากนัก เพราะมันไม่ได้เป็นฝีมือของเขา ถ้าเทียบกับคนรวยที่เกิดจากการที่เขาทำอะไรสำเร็จ ผมเชื่อว่าคนรวยแบบหลังจะมีความสุขมากกว่า

3. ความเชื่อมโยง

คนเราจะมีความสุข เมื่อเราทราบว่าสิ่งที่เราทำนั้น ทำให้ชีวิตคนอื่นดีขึ้นได้อย่างไร ตรงนี้คนรวยก็ได้เปรียบคนจนอยู่ระดับหนึ่ง คืออย่างที่บอกคนรวยมีเงินเยอะกว่า มีกำลังมากกว่า โอกาสที่เขาจะช่วยให้คนอื่นมีชีวิตที่ดีขึ้นก็มีมากกว่า

แต่ก็มีคนรวยจำนวนไม่น้อยที่ไม่สนใจเรื่องนี้ เอาแต่ใช้เงินเพื่อทำให้ตัวเองมีความสุข ซึ่งจริง ๆ ก็ไม่ผิดนะครับ เขามีสิทธิที่จะทำเช่นนั้น แต่มันจะขาดปัจจัยนี้ไป

เทียบกับคนรวยอีกกลุ่มหนึ่ง ที่เขาก็หาความสุขใส่ตัวเช่นเดียวกัน แต่เขาก็ยังแบ่งปันความสุขนั้นให้คนอื่น ๆ ด้วย เราจะสังเกตเห็นคนรวยระดับโลกหลายคนออกมาตั้งมูลนิธิ หรือบริจาคเงินจำนวนมาก การทำแบบนี้มันทำให้เขามีความสุขมากกว่าจะเก็บเงินเหล่านั้นอยู่ในบัญชีเฉย ๆ ซึ่งมันเหลือเฟือจนกระทั่งไม่ได้สร้างความสุขใด ๆ ให้กับเขาเลย

เน้นอีกที ที่เขียนมาทั้งหมด ไม่ได้แปลว่าเงินซื้อความสุขไม่ได้ ไม่ได้แปลว่าคนรวยเป็นคนไม่ดี เงินด้วยตัวของมันเอง มันเป็นเหมือนตัวคูณมากกว่า ถ้าเราเป็นคนดี แล้วเรามีเงินเยอะ เราก็จะมีโอกาสสร้างความดีได้เยอะขึ้น ในขณะที่ถ้าใครเป็นคนไม่ดี แล้วมีเงินเยอะ เขาก็จะมีโอกาสสร้างสิ่งที่ไม่ดีนั้นเยอะขึ้นไปอีก

แค่อยากจะวิเคราะห์เรื่องความสุขของคนรวยเท่านั้นว่าทำไมบางคนจึงมีความสุขมากกว่าบางคน และจริง ๆ ถึงแม้ว่าจะยังไม่รวย เราก็อาจจะพิจารณาปัจจัยทั้ง 3 อย่างนี้ไปด้วยก็ได้นะครับ พยายามหาอิสระให้ชีวิตเรามากที่สุด พัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง และช่วยเหลือผู้อื่น เราไม่จำเป็นต้องรอให้รวยก่อนถึงมีความสุขหรอกครับ ผมเชื่อว่าถ้าเรามีความสุขในสิ่งที่ทำ เดี๋ยวเราก็รวยเองแหละครับ หรือถึงไม่รวย เราก็ยังมีความสุขอยู่ดี

แค่นี้ก็พอแล้ว จริงไหมครับ

ติดตามผลงานอื่น ๆ ได้ทาง Page Nopadol’s Story หรือ Nopadol’s Story Podcast ใน Podbean Soundcloud Apple Podcast Spotify YouTube หรือ Blockdit