“ได้ ถ้า” กับ “ไม่ได้ เพราะ”

เวลาเราเจอปัญหาอุปสรรค คำแรกที่เราพูดหรือคิดออกมาคืออะไรครับ ระหว่างคำว่า “ได้… ถ้า” กับ “ไม่ได้ … เพราะ” ลองคิดดูดี ๆ และตอบแบบจริง ๆ เลยนะครับ เพราะสิ่งนี้แหละครับ จะนำไปสู่ความสำเร็จหรือความล้มเหลวในระยะยาวของเรา

ถ้าใครเคยอ่านหนังสือเกี่ยวกับกรอบความคิดหรือที่ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Mindset นั้น มันจะมีกรอบความคิดหลัก ๆ อยู่ 2 อย่าง คือ Growth Mindset กับ Fixed Mindset

กรอบความคิดแบบเติบโต (Growth Mindset) คือกรอบความคิดที่คิดว่า เราเปลี่ยนแปลงได้ เราดีขึ้นได้ ทุกอย่างมันไม่ได้ถูกกำหนดมาตั้งแต่ต้น ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงให้ดีขึ้นได้ ส่วนกรอบความคิดแบบยึดติด (Fixed Mindset) เป็นกรอบความคิดที่คิดว่าทุกอย่างเปลี่ยนแปลงไม่ได้ เช่น ความโง่ ความฉลาด พวกนี้ มันติดตัวเราตั้งแต่เกิด และมันก็จะเป็นอย่างนั้นไปตลอด

กรอบความคิดเป็นยึดติดนี่แหละครับ ที่จะเป็นตัวถ่วงให้เราไม่พัฒนา เพราะเราจะคิดว่า ทำไปก็เท่านั้น ไม่มีทางสำเร็จหรอก คนที่มีกรอบความคิดอย่างนี้ จึงมักจะมองหาข้ออ้างต่าง ๆ ที่มาอธิบายว่าทำไมเราถึงจะทำไม่ได้

ในขณะที่คนที่มีกรอบความคิดแบบเติบโต จะไม่เชื่ออย่างนั้น เขาเชื่อว่าทุกอย่างพัฒนาให้ดีขึ้นได้ทั้งหมด ดังนั้นคนที่คิดแบบนี้ จึงเป็นคนที่พัฒนาตนเองอยู่เสมอ ไม่ยึดติด ไม่รอคอยโชคชะตา และก็คงคาดเดาได้ว่าคนแบบนี้ก็มักจะประสบความสำเร็จในที่สุด

กลับมาที่คำถามที่ผมถามไว้ก่อนหน้านี้ว่า เมื่อเจออุปสรรคอะไรก็ตาม เราพูดกับตัวเองแบบไหน สมมุตินะครับว่า เราสอบได้คะแนนไม่ดี เราคิดว่า “เราจะทำได้ดีขึ้น ถ้า…” หรือเราคิดว่า “เราไม่มีทางทำได้ดี เพราะ…”

ถ้าคนที่กรอบความคิดแบบเติบโต เขาจะคิดแบบแรกครับ เช่น เราจะทำได้ดีขึ้นแน่ ๆ ถ้า เราอ่านหนังสือมากขึ้น ถ้าเราไปขอคำอธิบายจากอาจารย์ ถ้าเราตั้งใจเรียนในชั้นเรียนให้มากขึ้น แต่คนที่มีกรอบความคิดแบบยึดติด เขาจะคิดอีกแบบครับ คือ เราไม่มีทางทำได้ดีหรอก เพราะเรามันหัวไม่ดี เพราะเรามันจน เพราะพ่อแม่ไม่สนใจเรา เพราะอาจารย์ลำเอียง และอีกสารพัด “เพราะ”

และคงเดาได้นะครับว่าคนไหนในระยะยาวจะประสบผลสำเร็จในการเรียนมากกว่ากัน

ในฐานะที่เป็นอาจารย์สอนหนังสือคนหนึ่ง ผมมักจะเจอนักศึกษาที่มีกรอบแนวคิดทั้ง 2 แบบครับ คือ คนที่มักจะพูดว่า ผมจะทำได้ ถ้า… กับคนที่หาเหตุผลมาสารพัดที่จะบอกว่า ผมทำไม่ได้หรอก เพราะ…

เอาเป็นว่า เมื่อไรก็ตาม เราเริ่มคิดว่า เราทำไม่ได้ เพราะ … ให้รีบเปลี่ยนคำถามเป็น เราทำได้ ถ้า… นะครับ แล้วรับรองว่า สมองเราจะเปิดรับความคิดใหม่ ๆ และในที่สุดเราจะสามารถพัฒนาตัวเองได้ดีขึ้นในทุก ๆ เรื่อง

ก็อย่างที่ Henry Ford เคยกล่าวไว้แหละครับว่า ไม่ว่าเราจะคิดว่าเรา “ทำได้” หรือ “ทำไม่ได้” เราคิดถูกเสมอ แปลว่าคิดว่าทำได้ มันก็ทำได้ คิดว่าทำไม่ได้ มันก็ทำไม่ได้นั่นแหละครับ

คราวนี้ก็ขึ้นอยู่กับเราแล้วล่ะครับ ว่าเราอยากจะเลือกแบบไหนดีกว่ากัน

อ่านบทความอื่น ๆ ได้ที่ www.NopadolStory.com หรือเข้าร่วมกลุ่ม Line@ ได้ที่ https://line.me/R/ti/p/%40nopadolrompho