เลิกขี้เกรงใจเกินไปได้แล้ว

ผมว่าลักษณะเด่นของคนไทยอย่างหนึ่งคือความขี้อาย ขี้เกรงใจนี่แหละครับ จริง ๆ ผมว่าลักษณะนี้ถ้ามีพอประมาณเป็นลักษณะที่ดีนะครับ คนที่เกรงใจคนอื่น จะเป็นคนที่คนอื่นรัก และอยากจะอยู่ด้วย ตรงข้ามกับคนที่ไม่เกรงใจใครเลย จะทำอะไรก็ทำตามใจตัวเองอย่างเดียว แบบนั้นคนไม่ค่อยชอบเท่าไร

แต่ก็เหมือนกับสิ่งอื่น ๆ คือบางอย่างถ้ามีแบบพอเหมาะจะดีมาก แต่ถ้ามีมากเกินไปมันจะไม่ได้ ความเกรงใจก็เช่นกัน ถ้าเรามีเยอะไป เราจะกลายเป็นคนคิดมาก และสุดท้ายเราก็จะมีความสุขได้ยาก

แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าตรงไหนที่เรียกว่ามากเกินไป สำหรับผม ผมจะมี 2 ปัจจัยครับ อย่างแรกคือ 1) ความเกรงใจนั้นทำให้เราอึดอัดหรือไม่ และ 2) การลดความเกรงใจนั้นมันละเมิดสิทธิ์คนอื่นหรือเปล่า

เอาประการแรกก่อนนะครับ ถ้าเราเกรงใจ โดยที่ตัวเราก็ไม่ได้เดือดร้อนหรืออึดอัด อันนี้อยากเกรงใจก็ทำไปครับ ไม่มีปัญหาอะไร เช่น เราเกรงใจที่ไม่อยากเปิดเพลงเสียงดังในที่สาธารณะ เราจึงเปิดเพลงเบา ๆ แล้วถามว่า การเปิดเพลงฟังเบา ๆ ทำให้เราอึดอัดใจมากไหมก็ไม่ แบบนี้ก็ทำไปครับ เกรงใจก็ดีแล้ว เพราะการเปิดเพลงเบา ๆ นั้น ไม่ได้ทำให้เราอึดอัดใจแต่ประการใด

ประการที่สองคือ ถ้าเราลดความเกรงใจนั้นลงมันไปกระทบสิทธิอันชอบธรรมของคนอื่นหรือเปล่า เช่น จากตัวอย่างที่ยกมา สมมุติว่าเราอยากลดความเกรงใจลง เปิดเพลงให้ดังขึ้น แบบนั้นคนอื่นจะเดือดร้อนไหม ถ้าใช่ คือมันเป็นที่ที่คนต้องการความเงียบ แบบนี้เราลดความเกรงใจลง มันทำให้คนอื่นแย่ แบบนี้เกรงใจก็ดีแล้ว ไม่ได้ถือว่าเราเกรงใจมากเกินไป

แต่ถ้าไม่เข้าข่าย 2 ข้อนี้ ผมว่าเราอาจจะลดความเกรงใจลงได้ครับ เช่นสมมุติเพื่อนชอบมายืมเงินเราตลอด แล้วยืมแล้วไม่คืนเราด้วย จะทวงก็ไม่กล้า เพราะเกรงใจเขา พอเขามายืมก็ไม่กล้าปฏิเสธ เพราะเกรงใจเขาอีก แบบนี้ถือว่าเราขี้เกรงใจเกินไปไหม ลองมาวิเคราะห์ผ่าน 2 ข้อนี้ดูครับ

อย่างแรก ถามว่าเพื่อนเขายืมเงินแล้วไม่คืน เราอึดอัดไหม ถ้าเรารวยมาก ไม่คืนก็ไม่เห็นเดือดร้อน ยกให้เลยก็ยังได้ แบบนี้ไม่เป็นไร แต่ถ้าเราอึดอัดเสียดายเงิน กว่าจะเก็บเงินได้ตั้งนาน แบบนี้แปลว่าความเกรงใจนั้น ทำให้เราเดือดร้อน เริ่มเข้าข่ายว่าเราอาจจะเกรงใจคนมากเกินไปแล้ว

ต่อมา ถ้าเราจะลดความเกรงใจเราลง เราจะทวงเงินคืน มันเป็นสิ่งที่ละเมิดสิทธิคนอื่นไหม ตรงนี้มันก็ไม่ใช่แน่ ๆ มันคือสิทธิของเราที่จะทวงเงินเขาคืนได้ แบบนี้ถ้าเรายังเกรงใจไม่กล้าพูด ไม่กล้าทวง อาจจะเข้าข่ายว่าเราเกรงใจมากเกินไป

แต่ที่เขียนมาไม่ได้หมายความว่าจะต้องไปด่าว่า ทะเลาะเบาะแว้ง เน้นความรุนแรงอะไรแบบนั้นนะครับ เช่น กรณีเพื่อนยืมเงินแบบนี้ ลองคุยกับเพื่อนดี ๆ ว่า พอมีเงินคืนเราไหม เราไม่มีเงินแล้ว หรือถ้าเพื่อนมายืมเราอีก ก็อาจจะต้องกล้าที่จะบอกเพื่อนว่า เราไม่มีแล้วจริง ๆ คราวที่แล้วก็ยังไม่คืนเราเลย เราก็ไม่ได้ร่ำรวย อะไรแบบนี้ ถ้าเขาเป็นเพื่อนที่ดี เขาควรจะเข้าใจ แต่ถ้าเขาจะมางอนเรา เพียงเพราะเหตุนี้ บางทีก็ต้องยอมแหละครับ เราไม่ได้มีเงินให้เพื่อนเราใช้ได้ไม่จำกัดอยู่แล้ว และถ้าแค่นี้ไม่เข้าใจ เขาอาจจะไม่ใช่เพื่อนที่เราควรใกล้ชิดด้วยซ้ำ

อย่างที่บอกว่าความเกรงใจเป็นสิ่งที่ดี แต่ไม่ได้แปลว่าเราต้องเกรงใจในทุกเรื่องทุกอย่าง การช่วยเหลือคนอื่น เป็นสิ่งที่ดีแน่นอน แต่ถ้ามันทำร้ายตัวเราเอง หรือโดนเอาเปรียบทุกครั้ง บางทีเราอาจจะต้องหลบเลี่ยงเช่นกันครับ

ติดตามผลงานอื่น ๆ ได้ทาง Page Nopadol’s Story หรือ Nopadol’s Story Podcast ใน Podbean Soundcloud Apple Podcast Spotify YouTube หรือ Blockdit